کم شنوایی چیست | انواع کاهش شنوایی

کم شنوایی امروزه به یکی از شایعترین نقص های حواس پنجگانه انسان تبدیل شده است. دلایل زیادی برای بروز این نقص وجود دارد که هرکدام باعث درگیر شدن بخش خاصی از گوش می شود. با توجه به تنوع محل درگیری گوش، انواع کم شنوایی مختلفی وجود دارد که هرکدام علائم و راههای درمان متنوعی دارند.

کم شنوایی چیست؟

کم شنوایی به کاهش توانایی سیستم شنوایی و گوش انسان در دریافت، انتقال و یا پردازش صدا گفته می شود. سومین مشکل شایع سلامتی در سالمندان کم شنوایی است. دلایل آن متنوع و درجات آن نیز مختلف می باشد. به کاهش توانایی دریافت و درک اصوات کاهش شنوایی اطلاق می شود. این مشکل با درجات مختلف ظهور میکند و اندازه گیری آن نیازمند آزمایش های دقیق شنوایی سنجی است.

آدرس: میدان ونک، ابتدای حقانی، نرسیده به چهارراه جهان کودک، ساختمان پزشکان 38، طبقه اول واحد 104 مرکز شنوایی حس دوم

نوبت دهی حضوری و آنلاین:

02188871085       02188871589

09354353539      09129358402

نظر یا سوال داری؟ اینجا کلیک کن و برو پایین همین صفحه سوالتو بپرس

مروری به ساختار گوش

سیستم شنوایی انسان از سه بخش اصلی تشکیل شده است. گوش خارجی وظیفه دریافت اصوات محیطی و انتقال به داخل را دارد و شامل لاله و مجرای گوش و قسمت خارجی پرده گوش می شود. گوش میانی وظیفه تقویت اصوات و انتقال آن به حلزون را بر عهده دارد و شامل قسمت داخلی پرده گوش و استخوانچه ها است. البته بسیاری از متخصصین پرده گوش را تماما جزو گوش خارجی می دانند.

گوش داخلی که وظیفه تبدیل اصوات به تحریکات الکتریکی و ارسال به مغز را برعهده دارد شامل حلزون و مجاری نیم دایره گوش است. حلزون گوش تحریکات الکتریکی ایجاد شده را به عصب شنوایی منتقل میکند و از این طریق سیگنال ها برای پردازش به مغز می روند و آنچه را که شنیده ایم میفهمیم  و درک میکنیم.

انواع کم شنوایی

انواع کاهش شنوایی با یکدیگر تفاوت دارند. هر بخش از سیستم شنوایی وظیفه ای را بر عهده دارد و نقص در آن قسمت باعث بروز نوع خاصی از افت شنوایی می شود.

کاهش شنوایی انتقالی (هدایتی یا conductive)

اگر در مسیر انتقال صوت از گوش خارجی تا داخلی مانع یا مشکلی وجود داشته باشد فرد دچار کم شنوایی از نوع انتقالی می شود. این مشکل در اثر عفونت ها یا ضربه های مختلف ایجاد شده  و می تواند دائمی یا موقتی باشد.

دلایل کم شنوایی انتقالی

 دلایل مختلفی برای بروز افت شنوایی هدایتی وجود دارد. هر عاملی که باعث انسداد در مسیر انتقال صوت شود باعث بروز این نوع کاهش شنوایی می شود.

جرم گوش، سرومن یا وکس و موم گوش

شایعترین مشکلی که در ابتدای مسیر انتقال صدا ایجاد شده و باعث ایجاد کم شنوایی انتقالی می شود جرم گوش یا سرومن است. در سالمندان به دلیل وجود موهای زیاد در گوش این مسئله بیشتر اتفاق می افتد و معمولا پس از شستشو افت شنوایی برطرف می شود.

فقدان یا نقص لاله گوش و مجرای آن (آترزی گوش و میکروشیا)

طی فرآیند تکامل در دوران جنینی لاله گوش از آخرین بخش هایی است که تشکیل می شود. ممکن است در اثر مشکلات ژنتیکی و یا بارداری این قسمت کامل تشکیل نشود و حتی مجرای گوش بسته باشد. در این صورت مسیر انتقال طبیعی اصوات بسته شده و کم شنوایی انتقالی ایجاد می شود. راه حل این مشکل استفاده از سمعک های خاص به نام استخوانی و در صورت امکان عمل جراحی است.

اگزوستوز یا استخوانی شدن مجرای گوش

گاها قسمت استخوانی مجرای گوش که بخش پایانی آن می باشد دچار رشد استخوانی شده و مانعی در مسیر انتقال اصوات ایجاد میکند. به این مشکل اگزوستوز یا بیرون زدگی استخوانی گفته می شود.

باریک شدن یا انسداد مجرای گوش

با افزایش سن و در اثر تحلیل رفتن غضروف ها، مجرای گوش حالت روی هم خوابیدگی پیدا کرده و باعث انسداد کامل یا جزیی می شود. به این حالت کلاپس گوش گفته می شود.

بسته شدن مجرای گوش با جسم خارجی

این مورد در کودکان شایع تر است و در مواردی که باعث بسته شدن مجرای گوش شود کم شنوایی انتقالی را در پی خواهد داشت.  معمولا در این موارد با استفاده از شستشوی گوش یا عمل جراحی تلاش برای خروج جسم خارجی انجام می شود. قابل توجه است که اگر دانه ی حبوبات مجرای گوش را مسدود کند شستشوی گوش راه حل مناسبی نمی باشد. چرا که رطوبت آب باعث متورم شدن دانه ی حبوبات می شود که کار پزشک را سخت تر می کند.

عفونت گوش خارجی (اوتیت خارجی)

لاله گوش و مجرای شنوایی در تماس با بیرون قرار دارند و رسیدن میکروب ها و آلودگی به آن ها باعث بروز مشکلاتی مانند عفونت گوش خارجی یا اوتیت خارجی می شود. این مشکل در میان شناگران حرفه ای که ساعات زیادی در آب به سر می برند شایع تر است.

عفونت گوش میانی (اوتیت مدیا)

اوتیت مدیا به معنای عفونت گوش میانی است. در بخش میانی گوش فضای بسته ای وجود دارد که توسط پرده گوش از دنیای بیرون جدا می شود. این فضا دائما نیاز به تهویه و فشار متعادل دارد که این امر بر عهده شیپور استاش است. در کودکان  بعلت آناتومی خاص جمجمه و در بزرگسالان به دلیل حساسیت ها و سرما خوردگی ، عملکرد طبیعی شیپور دچار اختلال شده و باعث ایجاد فشار منفی در این محفظه می شود.این شرایط باعث ایجاد عفونت و ترشح مایع در گوش میانی و بدنبال آن کم شنوایی انتقالی می شود.

پارگی پرده گوش

پارگی پرده گوش از عوامل ایجاد کننده کم شنوایی انتقالی است. پرده گوش به منظور حالت الاستیک خود دارای ضخامت بسیار ناچیزی است و به همین دلیل در برابر عوامل مهاجم مقاومت کمی دارد. اگر مایعات عفونی پشت پرده به موقع درمان نشود باعث فشار بر آن و در نهایت پارگی می شود. همچنین عوامل خارجی مانند ضربه به گوش یا اشیا دیگر نیز باعث پارگی در نقاط مختلف می شود. پارگی پرده گوش با توجه به مکان بروز این مشکل باعث ایجاد کم شنوایی انتقالی می شود.

اتواسکلروز یا سفت شدگی استخوانچه های گوش میانی

گاها ممکن است پرده گوش و استخوانچه های متصل به آن با لایه ای از کلسیم پوشیده شوند که باعث کاهش حالت الاستیک و سخت شدگی آنها می شود. این مشکل باعث کاهش میزان انتقال اصوات و افت شنوایی انتقالی می شود. این بیماری شیوع زیادی ندارد ولی در صورت بروز باید حتما مداخلات پزشکی و جراحی استاپدکتومی برای آن انجام شود.

تومور های گوش میانی

تومور های مختلفی میتواند فضای داخلی گوش میانی را درگیر کرده  و با فشار آوردن به پرده گوش و استخوانچه ها باعث ایجاد مشکل در مسیر شوند. از جمله این تومور ها می توان به کلستئاتوما و گلوموس اشاره کرد که باعث مشکلاتی مانند کم شنوایی، دردهای جمجمه ای و وزوز گوش می شوند.

علائم کم شنوایی انتقالی

در صورت بروز کاهش شنوایی انتقالی تنها اصوات با شدت های کمتر شنیده می شوند و مشکلی در درک و پردازش آنها بوجود نمی آیند. از نشانه های افت انتقالی احساس درد و پری گوش به همراه تب است. بعلاوه این افراد از دیگران آرام تر صحبت میکنند زیرا صدای خود را بلندتر از حد معمول می شنوند.

کم شنوایی حسی عصبی یا sensorineural

شایعترین افت شنوایی ، کم شنوایی حسی عصبی است که دلیل آن بروز مشکل در حلزون گوش و اعصاب شنوایی است.این نوع از افت شنوایی قابل درمان نیست چرا که آسیب وارده به این بخش ها قابل ترمیم نخواهد بود.

علت کم شنوایی حسی عصبی

عوامل زیادی در بروز کم شنوایی حسی عصبی دخیل هستند. سبک زندگی و در معرض اصوات بلند بودن ، مسائل ژنتیکی و زوال طبیعی سلول های گیرنده که به پیرگوشی معروف است از جمله این عوامل هستند. این نوع کم شنوایی معمولا از نواحی فرکانس بالای شنوایی شروع شده و پیشرفت میکنند.

عوامل مختلفی که باعث کم شنوایی حسی عصبی می شود و یا به آن شدت می دهند شامل موارد زیر است:

• پیرگوشی
• بیماری منیر
• بیماری خود ایمنی گوش و یا بیماری های عروقی
• کاهش شنوایی حسی عصبی ناگهانی در اثر التهاب عصب (معمولا از موارد اورژانسی گوش می باشد و باید به سرعت پیگیری شود)
• کم شنوایی ناشی از نویز سر و صدا در مدت طولانی
• بیماری های مختلف مانند مننژیت، اوریون، سرخک، سرخجه و مخملک
• تومور اکوستیک (نورینوم اکوستیک)
• مصرف داروهای اتوتوکسیک یا سمی برای گوش
• ضربه ی شدید به گوش

علائم کاهش شنوایی حسی عصبی

بر خلاف افت شنوایی های انتقالی ، در موارد حسی عصبی هم شدت اصوات کاهش می یابد و هم توانایی فرد برای درک اصوات و تمایز آن کمتر می شود. در این افراد حتی در صورت افزایش شدت صدا باز هم ممکن است برخی از اصوات شنیده نشده یا به معانی اشتباه تعبیر شوند.

علائم دیگری در کم شنوایی حسی عصبی وجود دارد:

• عدم توانایی شنیدن اصوات ضعیف در عین آزاردهندگی اصوات شدت بالا.
• همراهی کم شنوایی حسی عصبی با وزوز گوش.
• شدت صدی زیاد ولی نامفهوم.
• بدلیل کاهش احساس شدت صدای خود ، فرد بلندتر صحبت میکند.
• برخی از اصوات به سختی شنیده می شود.

کم شنوایی ترکیبی (آمیخته شده یا میکس)

در برخی از موارد شاهد هر دو نوع افت شنوایی در فرد هستیم. یعنی هم در مسیر انتقال صدا مشکل وجود دارد و هم عملکرد سلول های گیرند و عصب ها دچار اختلال شده است. مثلا فرد سالمندی که هم دچار پیرگوشی شده و هم با عفونت گوش میانی دست و پنجه نرم  میکند. در این موارد باید مشکل انتقالی با مداخلات دارویی و جراحی برطرف شده و برای جبران کم شنوایی حسی عصبی از سمعک مناسب استفاده شود. علائم کم شنوایی آمیخته (ترکیبی) از علائم کم شنوایی انتقالی و حسی عصبی می باشد.