کم شنوایی مادرزادی
کم شنوایی یکی از مشکلاتی است که ممکن است به دلایل مختلف و برای افراد مختلف به وجود آید. این اختلال ممکن است برای کودکان هم به وجود آید. در برخی از کودکان این عارضه به صورت مادرزادی بوجود می آید و کودک از همان بدو تولد با مشکلات شنوایی و اختلال مواجه است. در این افراد باید اقدامات تشخیصی، درمانی و توانبخشی هر چه سریع تر انجام شود تا تاثیرات منفی کم شنویی بر رشد شناختی و زبانی کودک تا حد ممکن کاهش یابد. در غیر این صورت مشکلات شنوایی با کودک همراه بوده و روز به روز پیشرفت می کند. امروزه انجام تست های غربالگری شنوایی بلفاصله پس از تولد الزامی است. به همین دلیل کمتر مشاهده می شود که کودکی با مشکلات و اختلالات شنوایی مادرزادی شناسایی نشود. در بیمارستان ها و مراکز سنجش شنوایی در ساعات اولیه تولد تست های غربالگری با پروتوکل معین از نوزاد گرفته می شود. اولین تستی که روی کودکان انجام می شود تست غربالگری شنوایی OAE است. در این مقاله درباره کم شنوایی مادرزادی و ژنتیکی توضیحاتی را بیان می کنیم. همه والدین باید در این موارد اطلاعات کافی را داشته باشند تا بدانند در مواقع مواجه با آن باید چه عملکردی را داشته باشند.
آدرس: میدان ونک، ابتدای حقانی، نرسیده به چهارراه جهان کودک، ساختمان پزشکان 38، طبقه اول واحد 104 مرکز شنوایی حس دوم
نوبت دهی حضوری و آنلاین:
02188871085 02188871589
09354353539 09129358402
نظر یا سوال داری؟ اینجا کلیک کن و برو پایین همین صفحه سوالتو بپرس
کم شنوایی مادرزادی چیست؟
کم شنوایی مادرزادی به اختلالات شنوایی گفته می شود که کودک در هنگام تولد همراه خود دارد. در برخی از موارد این مشکل به دلایل وراثتی و ژنتیکی به وجود می آید. در مواردی هم کم شنوایی به دلیل بیماری خاص، مصرف دارو و الکل در دوران بارداری و یا مشکلات حین تولد و زایمان برای کودک به وجود می آید. در چنین مواردی حتی اگر آزمایش های لازم انجام نشوند، باز هم می توان پس از مدتی تشخیص داد که کودک دارای مشکلات شنوایی است. البته با انجام آزمایش های شنوایی در همان روزهای اول می توان شدت کم شنوایی کودک را مشخص کرد. به طور طبیعی تا سن چهار ماهگی کودک نسبت به صدا های آشنا واکنش نشان می دهد. تا سن 9 ماهگی به دنبال منبع تولید صدا می گردد و آن را پیدا می کند. پس از آن می تواند صدای برخی از اصوات ساده را تقلید کند که این روند تا 15 ماهگی ادامه دارد. پس از آن می تواند به اشیایی که دیگران نام آن ها را می برند اشاره کند.
کم شنوای ارثی چه تفاوتی با مادرزادی دارد؟
کم شنوایی ارثی یا ژنتیکی و کم شنوایی مادرزادی می توانند تفاوت هایی داشته باشند. کم شنوایی ارثی به دلیل اختلالات در ژن های والدین به کودک منتقل می شود. به این گونه که کودک از پدر یا مادر خود این بیماری را به ارث می برد. این مشکل ممکن است از بدو تولد با کودک همراه بوده و یا بعد ها برای او به وجود آید. بنابراین می توان در مواردی کم شنوایی ارثی را جز موارد مادرزادی به حساب آورد. اما کم شنوایی های نوع مادرزادی معمولاً به دلیل مشکلات به وجود آمده در حین تولد و یا حین بارداری رخ می دهند و صرفا ریشه ژنتیکی ندارند. برای هر دوی این نوع کم شنوایی ها از روش های درمانی و توانبخشی مشترکی استفاده می شود. فارغ از دلیل کم شنوایی، مهم ترین وظیفه تشخیص دقیق و به موقع و اقدامات جبرانی مناسب و کارآمد است.
علل افت شنوایی مادرزادی
دلایل زیادی باعث می شود که کودک با عارضه و اختلال شنوایی متولد شود. در اکثر موارد کودک به دلیل بیماری های خاص دچار این عارضه می شود. در این موارد یا مادر یا کودک در حین بارداری دچار بیماری شده و این موضوع روی شنوایی جنین تاثیر منفی می گذارد. همچنین در مواردی به دلیل استفاده از دارو و یا دیگر موارد آسیب رسان این مشکل ایجاد می شود. بهترین راه برای جلوگیری از این مشکلات این است که مادر قبل از بارداری اطلاعات خود را در زمینه سلامت جنین و بهداشت بارداری افزایش دهد تا با در نظر گرفتن نکات لازم از وارد شدن هر گونه آسیب به کودک خود جلوگیری کند. در ادامه به برخی از عوامل ایجاد کننده افت شنوایی مادرزادی اشاره می کنیم.
زردی
یکی از مواردی که باعث بروز کم شنوایی مادرزادی می شود، زردی است. در این حالت درصد بیلی روبین خون افزایش می یابد. در چنین شرایطی مشکلاتی همچون عقب ماندگی، کم شنوایی و فلج مغزی احتمال بروز دارد. در موارد شدید برای درمان این عارضه و یا کم کردن تاثیرات آن، تعویض خون انجام می شود که در این صورت می تواند تاثیر منفی زیادی روی شنوایی نوزاد داشته باشد. طبق آمار به دست آمده 4 درصد از کودکان ممکن است در بدو تولد به زردی دچار شوند.
بیماری سفلیس
این بیماری هم می تواند یکی از دلایل بروز اختلال شنوایی مادرزادی باشد. سیفیلیس مادرزادی خود می تواند به دلایل مختلفی بروز پیدا کند. از جمله عوارضی که این بیماری دارد می توان به مشکلات تعادلی، کم شنوایی، عقب ماندگی، ضایعات عصبی، التهاب در دریچه قلبی و... اشاره کرد.
توکسوپلاسموزیس
توگسوپلاسموزیس نوعی بیماری انگلی است که می تواند روی شنوایی نوزاد تاثیر منفی بگذارد. این بیماری می تواند از طریق مادر به جنین انتقال پیدا کند. توکسوپلاسموز ممکن است برای بزرگسالان خطری نداشته باشد اما برای کودکان مشکل آفرین است.
هرپس ساده
هرپس نوعی بیماری ویروسی است که یکی از تاثیرات مخرب آن، بروز مشکلات شنوایی است. این بیماری معمولاً از طریق مادر به جنین در زمان بارداری و یا حین زایمان منتقل می شود.
سیتومگالو ویروس
یکی از دلایل بروز کم شنوایی حسی عصبی مادرزادی در کودکان، این بیماری ویروسی است. به طور میانگین حدود 2 درصد از مادران باردار به این ویروس مبتلا بوده و این امکان وجود دارد که این بیماری را به نوزاد خود انتقال دهند.
مصرف دارو در حین بارداری
در برخی دیگر از موارد اختلالات شنوایی مادرزادی به دلیل استفاده از دارو در حین بارداری رخ می دهد. بانوان باید در این دوره با هماهنگی پزشک خود دارو مصرف کنند. برخی از آنتی بیوتیک ها اتوتوکسیک بوده و می توانند اثرات منفی زیادی روی شنوایی نوزاد به جای بگذارند.
مصرف الکل و سیگار
مصرف سیگار و الکل در دوره بارداری می تواند مشکلاتی را برای کودک به وجود آورد که یکی از آن ها کم شنوایی است. مصرف این مواد روی گردش خون تاثیر منفی گذاشته و باعث می شود که به کودک آسیب وارد شود.
سابقه ژنتیکی
برخی از افراد به طور ژنتیکی دچار این مشکل می شوند. اگر توجه شود در خانواده این افراد موارد دیگری هم وجود دارند که کم شنوا هستند. قبل از اقدام به بارداری باید در مورد سابقه هر گونه مشکل اعم از کم شنوایی در خانواده والدین به پزشک اطلاع رسانی شود و موارد های ریسک شناسایی شود.
تولد زودرس
تولد زودرس از مواردی است که می تواند تاثیر منفی روی شنوایی کودک داشته باشد. در مواردی که سیستم شنوایی هنوز به طور کامل شکل نگرفته باشد کودک دچار این مشکل می شود. در این موارد ممکن است مجرای گوش مسدود باشد یا لاله گوش به درستی شکل نگرفته باشد.
صدمات حین تولد
این امکان وجود دارد که در حین زایمان و یا سزارین به کودک صدمه وارد شود و مشکلات شنوایی برای او به وجود آیند. بهتر است این عمل مهم توسط کادر درمان حرفه ای و با بهترین تجهیزات انجام شود.
فشار خون بالای مادر
کم شنوایی مادرزادی می تواند به دلیل بالا بودن فشار خون مادر رخ دهد. بهتر است مادر سعی کند در دوره بارداری فشار خون خود را کنترل کند در غیر این صورت خونرسانی غیر عادی به اندام های حسی کودک مانند گوش می تواند زمینه ساز بروز اختلالات شنوایی باشد.
کمبود اکسیژن در حین تولد
در حین سزارین یا زایمان باید شرایطی فراهم شود تا اکسیژن کافی به کودک برسد. کمبود اکسیژن خونرسانی به اندام های ضروی را با اختلال مواجه می کند و زمنیه ساز مشکلات بعدی مانند افت شنوایی خواهد بود.
علائم کم شنوایی مادرزادی نوزادان
کم شنوایی در نوزادان به صورت طبیعی نشانه هایی را به همراه دارد. تا دو سالگی کودک باید ویژگی های خاصی را نشان دهد تا از سلامت شنوایی او مطمئن شد. در صورتی که کودک این ویژگی ها را نداشته باشد و یا نسبت به هم سن های خود ضعیف تر باشد باید هر چه سریع تر برای ارزیابی های شنوایی اقدام شود. کودک باید تا 4 ماهگی با صداهای آشنا آرام شود. از این سن تا 9 ماهگی باید بتواند به دنبال منبع صداها بگردد. از این سن تا پانزده ماهگی اصوات مختلف را شبیه سازی کند. این ها شرایطی هستند که کودکان در شرایط نرمال شنوایی از خود بروز می دهند. والدین باید به این شاخصه ها حساس باشند و در صورت تاخیر یا عدم وجود هر کدام از این علائم برای بررسی های بیشتر اقدام کنند. کودکانی که دچار این مشکل هستند صدای تلویزیون را بیش از حد بلند می کنند. وقتی که با آن ها صحبت می شود می خواهند که یک بار دیگر تکرار شود. به طور طبیعی در هنگام صحبت کردن یک گوش را جلوتر از گوش دیگر قرار می دهند. این کودکان معمولاً دچار کاهش نمرات تحصیلی می شوند. البته مواردی که ذکر می شود در مواردی است که کم شنوایی به مقدار کمتر از متوسط وجود دارد و یا بروز دیررس دارد. اگر کم شنوایی بیشتر از این شدت داشته باشد در ماه های اولیه تولد قابل شناسایی است.
تشخیص کم شنوایی مادرزادی
یکی از راه های تشخیص این بیماری در کودکان توجه به وضعیت آن ها می باشد. والدین باید کودک را زیر نظر داشته باشند و در صورت مشاهده ناهنجاری سریعا به ادیولوژیست یا شنوایی شناس مراجعه کنند تا ارزیابی های بیشتر صورت گیرد. همچنین هر چند وقت یکبار باید وضعیت نوزاد بررسی شود. نوزادان نمی توانند صحبت کنند و مشکلات خود را بازگو کنند. در چنین شرایطی بهتر است که هر چند وقت یکبار بررسی های لازم روی آن ها انجام شود. کودکان معمولاً به دلیل ترس از معالجه و یا مراجعه به پزشک، مشکلات خود را بیان نمی کنند. به همین دلایل والدین باید بیش تر مراقب باشند. برای تشخیص مشکلات شنوایی کودکان روش های مختلفی وجود دارد. یکی از این آزمایش ها تست غربالگری در مقاطع مختلف سنی است. عملکرد تحصیلی ضعیف، گوشه نشینی، رشد گفتار نامتناسب با سن، کم حرف بودن، نیاز به تکرار صحبت ها، حافظه ضعیف و لب خوانی افراطی از نشانه هایی هستند که والدین با کمک آن می توانند به وجود کم شنوایی در کودک شک کنند.
درمان کم شنوایی مادرزادی
کم شنوایی مادرزای معمولا از نوع حسی عصبی است و برای این نوع کاهش شنوایی درمان موثر وجود ندارد. روند بهبودی و درمان کم شنوایی مادرزادی با کمک وسایل کمک شنوایی مانند سمعک و کاشت حلزون و استراتژی های جبرانی است. این روش ها بر اساس وضعیت نوزاد و علت کم شنوایی برای او انتخاب می شوند. برخی از انواع کم شنوایی مادرزای به دلیل بسته بودن یا تنگی مجرای گوش و یا نبود مجرا و لاله گوش ایجاد می شود که این مشکلات درمان جراحی دارد. معمولاً از روش هایی همچون عمل جراحی، استفاده از سمعک و تقویت کننده و تربیت شنوایی استفاده می شود. هر یک از این روش ها برای موارد خاصی جوابگو هستند. به همین دلیل باید انتخاب روش درمانی به پزشک و شنوایی شناس سپرده شود. این افراد با انجام بررسی های لازم سطح کم شنوایی را مشخص کرده و دلیل بروز آن را هم تعیین می کنند. در چنین شرایطی راحت تر می توان روش درمان را برای کودک انتخاب کرد. درمان کودکان کم شنوا در صورت تشخیص نهایی و قطعی باید از همان بدو تولد شروع شود تا تاثیرات منفی روی رشد گفتار و زبان کودک به جای نگذارد. برخی از والدین به دلایل مختلف درمان کودک را پشت گوش می اندازند. در چنین مواردی مشکل کودک روز به روز پیشرفت کرده و در یادگیری به مشکل می خورد. در ادامه روش های درمانی که برای این عارضه به کار گرفته می شوند را بیان می کنیم.
درمان کم شنوایی مادرزادی با کاشت حلزون
یکی از روش های درمانی برای کم شنوایی مادرزادی عمیق، عمل جراحی کاشت حلزون است. معمولاً از روش کاشت حلزون برای کودکانی استفاده می شود که شنوایی ندارند (deaf) و یا حلزون گوش آن ها به طور کامل شکل نگرفته و عملکرد ندارد. این عمل در مواردی کاربرد دارد که کودک با کم شنوایی شدید مادرزادی متولد شده و کلیه آزمون های غربالگری وجود افت شنوایی را تایید می کنند. در چنین مواردی سمعک قادر به تقویت شنوایی نبوده و به همین دلیل جراح رو به انجام عمل کاشت حلزون می آورد. این امکان وجود ندارد که این عمل برای نوزاد انجام شود. به طور معمول باید پس از تولد و بعد از شش ماه استفاده آزمایشی از سمعک، این عمل انجام شود. در این سن کودک آمادگی لازم برای انجام جراحی را دارد. کاشت حلزون به تنهایی نمی تواند ناشنوایی مادرزادی را درمان کند و باید در کنار آن جلسات تربیت شنوایی و گفتار درمانی برای رویکردهای جبرانی انجام شود.
درمان با سمعک
یک راه دیگر برای رفع این مشکل استفاده از سمعک است. این روش برای موارد متوسط تا شدید به کار گرفته می شود. مشکلات شنوایی خیلی شدید با استفاده از این روش قابل جبران و درمان نیستند. سمعک صدا ها را در گوش کودک با شدت بالا تری پخش کرده و سعی می کند تا مسیرهای عصبی گوش و ساقه مغز رادر فعال ترین حالت ممکن نگه دارد. سمعک در موارد کم شنوایی مادرزادی ابتدا صدا های محیط و گفتاری را دریافت کرده و با استفاده از یک بلندگو یا رسیور صدا ها را به گوش کودک می رساند. استفاده از سمعک برای کودکان در یادگیری آن ها تاثیر مستقیم و بسزایی دارد. مسئله ای که در این زمینه مهم است، انتخاب درست سمعک، تجویز و تنظیم دقیق و حرفه ای سمعک است. به این ترتیب کودک صدا ها را به طور دقیق دریافت می کند و با گسترش قابلیت زبان آموزی، آن ها را تکرار می کند. انتخاب نوع سمعک برای کودک هم باید توسط ادیولوژیست یا متخصص سمعک انجام شود. این انتخاب بر اساس وضعیت کودک، مقدار کم شنوایی، مشکلات همراه و آزمایش های ادیومتری انجام می شود. شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر راجع به انواع سمعک و قیمت آن تماس بگیرید یا روی کلمه سعمک در خط اول کلیک کنید.
درمان کم شنوایی مادرزادی با دارو
در حال حاضر درمان دارویی برای انواع کم شنوایی و کم شنوایی مادرزادی وجود ندارد. تلاش ها در این باره در حال انجام است و هدف ساخت داردو برای کم شنوایی مادرزادی، تحریک رشد مجدد سلولهای گیرنده شنوایی حلزون است. کم شنوایی مادرزادی جز در موارد عفونت یا التهاب حین تولد با دارو قابل درمان نیست.
درمان افت شنوایی مادرزادی با جراحی
علاوه بر کاشت حلزون، روش های جراحی دیگری هم برای درمان کم شنوایی ژنتیکی وجود دارد. در برخی از موارد به دلیل مختلف از جمله تولد زود رس، مجرای گوش کودک مسدود می شود. در چنین مواردی با استفاده از روش های جراحی مجرای گوش کودک باز می شود. همچنین اگر در یکی از بخش های سیستم انتقالی شنوایی، اختلال وجود داشته باشد می توان از روش های جراحی برای رفع آن ها استفاده شود. در برخی از موارد هم عفونت های ایجاد شده در این نواحی با استفاده از جراحی های گوش میانی رفع می شوند. این عمل ها زمانی کاربرد دارند که نتوان از روش های دیگر برای رفع مشکلات شنوایی استفاده کرد.
سندروم های ایجاد کننده کم شنوایی مادرزادی
سندرم های مختلفی می توانند باعث ایجاد این نوع کم شنوایی ها شوند. یکی از سندرم هایی که می تواند باعث بروز مشکلات شنوایی به همراه بینایی شود، سندرم آشر است. سندرم های مختلف بر شنوایی کودک به درجات مختلف تاثیر منفی می گذارد. افرادی که دچار سندرم آشر نوع یک هستند بهتر است با استفاده از کاشت حلزون مداوا شوند. اما افرادی که به نوع 2 و 3 این سندرم مبتلا هستند می توانند از سمعک استفاده کنند. یکی دیگر از دلایل بروز عارضه شنوایی مادرزادی در نوزادان، سندرم واردنبرگ است. این سندرم در موارد نادر به وجود می آید و باعث می شود اختلالاتی در بینایی، شنوایی، پوست و مو به وجود آید. یک سندرم تاثیر گذار دیگر بر شنوایی اطفال، تریچر کالینز است. همچنین سندرم آلپورت هم می تواند باعث بروز کم شنوایی مادرزادی شود. سندرم دیگری که باعث بروز کم شنوایی در نوزادان می شود سندرم پندرد است. سندرم Melnik_Fraser هم می تواند اختلالات اینچنینی را به همراه داشته باشد.
ضرورت استفاده سریع از سمعک
زمانی که نوزاد با کم شنوایی مادرزادی متولد می شود بهتر است هر چه سریعتر برای او سمعک و اقدامات توانبخشی تجویز شود. استفاده از سمعک باعث می شود که کودک صدا های اطراف را دریافت کرده و شنوایی و گفتار او روند رشدی خود را طی کنند. کودک در دوره حساس زبان آموزی یعنی بین 3 ماهگی تا 3 سالگی آمادگی رشد عصبی برای پیشرفت گفتار و زبان را دارد و بعد از آن این توانایی به مرور از دست می رود. بنابراین ضرورت استفاده هر چه سریع تر از سمعک در موارد کم شنوایی مادرزادی اینجا مشخص می شود. در مواردی که نیاز به کاشت حلزون است لازم است که تا زمان انجام عمل از سمعک به صورت آزمایشی و تقویتی استفاده شود. البته این کار در مواردی انجام می شود که سطح کم شنوایی به قدری باشد که سمعک بتواند آن را تقویت کند. سمعک کمک می کند که کودک بتواند صدا ها را به خوبی دریافت کند. همچنین کمک می کند کودک صدا ها را به درستی تقلید و صدا سازی کند.
ضرورت استفاده از تربیت شنوایی
تربیت شنوایی برای کودکان دارای کم شنوایی مادرزادی از اهمیت بالایی برخوردار است. با تربیت شنوایی کودک یاد می گیرد که چگونه از وسایل کمک شنیداری از جمله سمعک، کاشت حلزون و... استفاده کند. در حالت عادی ما می توانیم به راحتی با صدا های اطراف مان گوش دهیم اما کودکان کم شنوا باید اصول گوش دادن با وسیله توانبخشی خود را یاد بگیرند. در تربیت شنوایی به مغز آموزش داده می شود که چگونه گوش بدهد و جایگاه صوتی صداهای مختلف برای وی مشخص می شود. در این روش از تکنیک هایی استفاده می شود که کودک می تواند از گفتار دیگران درک خوبی را داشته باشد. لازم است همه کودکانی که کم شنوا هستند این دوره ها را بگذرانند. این روش به سازگاری کودک برای استفاده از سمعک هم کمک می کند.
بهترین دکتر برای درمان کم شنوایی مادرزادی
برای درمان کم شنوایی مادرزادی و ژنتیکی باید به بهترین جراح و یا بهترین شنوایی سنج مراجعه شود. در صورتی که برای درمان نیاز به سمعک باشد باید به ادیولوژیست مراجعه شود. اما اگر نیاز به جراحی باشد، لازم است به جراح ENT مراجعه شود. در هر دو صورت والدین باید سعی داشته باشند که درمان نوزاد خود را در اسرع وقت به دکتر مطمئن و ماهر بسپارند. این فرد باید آزمایش های مختلف را روی کودک انجام دهد. باید در کم ترین زمان ممکن دلیل بروز این مشکل و شدت آن را پیدا کند. در صورتی که درمان کم شنوایی مادرزادی در حیطه کاری او نباشد بیمار را به متخصص دیگر ارجاع شود. همچنین باید بتواند بهترین روش درمان و جبران را برای کودک انتخاب کند. پس از درمان باید بیمار را در نوبت های متعدد معاینه کرده و نتایج درمان را مورد بررسی قرار دهد. بهتر است که برای کودک دوره های تربیت شنوایی را هم در نظر بگیرد.
بهترین سمعک برای کم شنوایی مادرزادی
بهترین سمعک برای کم شنوایی مادرزادی معمولا گزینه های سوپر پاور و پر قدرت هستند. کم شنوایی مادرزادی و ژنتیکی اساسا شدت بالایی داشته و در دسته کم شنوایی های شدید تا عمیق و بالاتر قرار می گیرد. سمعک های پشت گوشی با قدرت مناسب و کیفیت ساخت بالا استانداردترین و بهترین سمعک برای افت های شنوایی مادرزادی هستند و در صورت تنظیم صحیح می توانند بسیار اثر گذار و کاربردی باشند. معمولا سمعک های مناسب کودکان در برندهای مختلف نام مخصوص دارند و تکنولوژی های به کار رفته در این محصولات نیز از سایر سمعک ها پیشرفته تر است. از بهترین برندهای سمعک برای کم شنوایی مادرزادی می توان به زیمنس یا سیگنیا، اتیکن، فوناک، ریساند، استارکی، بلتون، یونیترون و... اشاره کرد. بهترین مرجع برای انخاب و تجویز سمعک مناسب برای افت شنوایی مادرزادی، ادیولوژیست یا متخصصین شنوایی و سمعک هستند.
آیا کم شنوایی مادرزادی دائمی است؟
کم شنوایی مادرزادی با توجه به علت ایجاد و نوع آن می تواند دائمی یا موقت باشد. اکثر موارد افت شنوایی مادرزادی، حسی عصبی هستند و در این صورت دائمی خواهند بود. در مواردی که افت شنوایی به دلیل عدم وجود مجرای گوش یا مشکلات انتقالی رخ دهد، با درمان صحیح می توان کم شنوایی را برطرف کرد.